Konsola Xbox 360 zdefiniowała całą generację graczy. Nie była to tylko konsola — to była zmiana kulturowa: z rozwojem Xbox Live, pojawieniem się gier indie i jednymi z najlepszych ekskluzywnych tytułów tamtego czasu, zasłużenie zdobyła swoje miejsce w historii gier wideo.

Ale podczas gdy nieustannie rozmawiamy o projektach takich jak Halo 3, Gears of War i Mass Effect, istnieje sekcja, o której rzadko się wspomina: gry, które z różnych powodów nigdy nie trafiły na Xbox 360. Cofnijmy się więc w przeszłość tej konsoli i przypomnijmy sobie niektóre z najbardziej intrygujących nieopublikowanych gier na Xbox 360, które nigdy nie ujrzały światła dziennego lub ominęły tę generację konsol.

1. Beyond Good and Evil 2

Jedną z najbardziej problematycznych franczyz w branży gier jest bez wątpienia Beyond Good and Evil 2. Ten sequel miał zostać wydany na Xbox 360: został zapowiedziany, drażniono się z nim, a różne szczegóły wyciekły do sieci, ale nigdy się nie ukazał, nie tylko na tę generację konsol — nadal pozostaje w zawieszeniu.

Po tym, jak pierwsza część Beyond Good and Evil zdobyła status kultowy na oryginalnym Xboxie i innych platformach w latach 2000., fani z niecierpliwością oczekiwali sequela. Ubisoft oficjalnie zaprezentował sequel w 2008 roku, początkowo koncentrując się na jego rozwoju na Xbox 360, PS3 i PC.

Wczesne materiały wyglądały niezwykle ambitnie jak na swoje czasy: żywy, tętniący życiem świat z bardziej dojrzałym tonem, powrót znanych postaci Jade i Pey'j oraz styl filmowy, który znacznie przewyższał zakres oryginalnej gry. Pod kierownictwem Michela Ancela, twórcy Raymana, projekt miał na celu rozszerzenie uniwersum, pogłębienie fabuły i być może przekształcenie gry w doświadczenie otwartego świata.

Jednak rozwój szybko utknął w martwym punkcie. Ubisoft nigdy oficjalnie nie anulował gry, ale rzeczywisty postęp zatrzymał się na lata. Ograniczenia techniczne, zmiany w wizji kreatywnej i reorganizacje wewnętrzne doprowadziły do cichego odłożenia wersji Beyond Good and Evil 2 na Xbox 360. W 2017 roku gra została ponownie przedstawiona — z nowym światem, nowymi postaciami i zupełnie innym kierunkiem rozgrywki, teraz celującym w platformy nowej generacji.

2. Star Wars: Battlefront III

Jedną z największych strat dla fanów Star Wars i właścicieli Xbox 360 jest anulowanie Battlefront III. Opracowywana przez Free Radical (tych samych twórców, którzy stoją za TimeSplitters), Battlefront III była podobno ukończona w 99% przed zamknięciem w 2008 roku.

Kilka lat później wyciekły do sieci wczesne materiały z rozgrywki: ukazujące masywne bitwy, płynne przejścia z powierzchni planet do przestrzeni kosmicznej oraz śmiałą próbę przemyślenia, jak mogłyby wyglądać gry Star Wars na konsolach. Konsola Microsoftu była technicznie gotowa na taką skalę — Battlefront III mógł być jednym z flagowych shooterów ery Xbox 360.

Dlaczego została anulowana? LucasArts powołało się na "problemy z jakością", chociaż wtajemniczeni twierdzą, że prawdziwe powody to zmiany personalne i spory budżetowe. Niemniej jednak, to prawdziwa "biała wieloryb" branży.

3. Sundown Guillerma del Toro

Guillermo del Toro to jeden z wybitnych scenarzystów i autorów naszych czasów. Oczywiście, nie jest Stephenem Kingiem, ale jego historie są nie mniej wciągające, a stworzone przez niego istoty i fabuły sprawiają, że widzowie z zapartym tchem śledzą rozwijające się wydarzenia.

Guillermo prawie wkroczył do branży gier z grą Sundown. Miała to być gra akcji-horror planowana na wydanie na Xbox 360. Łączyła filmowy rozmach z elementami przetrwania w postapokaliptycznym świecie. Opracowywana przez Terminal Reality — twórców BloodRayne i Ghostbusters: The Video Game — Guillermo del Toro był głęboko zaangażowany w tworzenie świata i projektowanie stworzeń.

Gra była osadzona w Ameryce pogrążonej w ciemnościach, gdzie koszmarne stworzenia polowały na ostatnich ocalałych, a unikalny cykl dnia i nocy miał być kluczowym elementem. Gracze musieli zbierać zasoby, ukrywać się i walczyć o przetrwanie podczas krótkich godzin dziennych, używając wszystkiego, co mogli znaleźć, aby przetrwać kolejną noc.

Estetyka gry była ściśle związana ze stylem del Toro — gotycka piękność, groteskowe, ale urokliwe potwory i ponura atmosfera przypominająca Labirynt Fauna, ale w ramach akcji-survivalu.

Niestety, Sundown Guillerma del Toro nie wyszła poza wczesny etap rozwoju. Problemy finansowe i zmieniające się priorytety wydawców doprowadziły do cichego porzucenia projektu. Jednak ta gra posłużyła jako pomost dla del Toro do świata tworzenia gier — później współpracował z Hideo Kojimą przy nieudanej Silent Hills i Death Stranding. Sundown pozostaje fascynującym, choć niezrealizowanym rozdziałem zarówno w historii Xbox 360, jak i twórczej podróży del Toro.

4. Gotham by Gaslight

Gry o Batmanie zawsze cieszyły się popularnością wśród fanów tej postaci. Gotham by Gaslight miało być ambitną, klimatyczną grą o Mrocznym Rycerzu, opracowaną na Xbox 360, ale nigdy nie ujrzała światła dziennego.

Gotham by Gaslight opierało się na komiksie DC Elseworlds z 1989 roku o tej samej nazwie, osadzonym w steampunkowym Gotham z epoki wiktoriańskiej, gdzie Bruce Wayne polował na Kubę Rozpruwacza. Opracowywana przez Day 1 Studios — twórców F.E.A.R. 3 — wczesne prototypy ukazywały intrygujący, mroczny świat spowity mgłą, z ulicami oświetlonymi gazem, archaiczną technologią i Batmanem używającym bardziej prymitywnych, ale odpowiednich dla epoki gadżetów.

Unikalną cechą Gotham by Gaslight było odważne odejście od nowoczesnych metropolii typowych dla tradycyjnych gier o Batmanie. Gra skupiała się na wolniejszej, detektywistycznej rozgrywce. Film koncepcyjny ukazywał unikalny system walki z naciskiem na parowanie i mechanikę szybowania w pelerynie — coś, co później stało się kluczowym elementem serii Arkham.

Niestety, projekt nigdy nie otrzymał wsparcia wydawcy — mimo obiecujących prototypów — i został odłożony na półkę. Ironią jest, że to właśnie w tym okresie zatwierdzono rozwój Arkham Asylum przez Rocksteady, co zdefiniowało przyszłość gier o Batmanie na wiele lat. Gotham by Gaslight pozostaje jednym z najbardziej intrygujących "straconych szans" w historii gier o superbohaterach. 

5. The Witcher: Rise of the White Wolf 

Wśród gier na Xbox 360, które nigdy się nie ukazały, znajduje się The Witcher: Rise of the White Wolf. Była planowana jako adaptacja oryginalnej gry Wiedźmin na Xbox 360 i PS3, stworzona od podstaw specjalnie dla konsol siódmej generacji. Zapowiedziana w 2008 roku, nie była to tylko prosta konwersja, ale kompletnie przemyślana na nowo — z całkowicie przeprojektowanym systemem walki, nowymi animacjami, zaktualizowanym interfejsem i ulepszoną grafiką zoptymalizowaną pod kontrolery.

Gra była rozwijana we współpracy CD Projekt Red z francuskim studiem Widescreen Games, mając na celu wprowadzenie nowej publiczności do mrocznego, moralnie niejednoznacznego świata Geralta — właśnie wtedy, gdy marka Wiedźmin zaczynała zyskiwać popularność poza Europą Wschodnią.

Jednak projekt szybko się rozpadł. Podobno spory finansowe między CD Projektem a Widescreen Games doprowadziły do opóźnień i narastających napięć. Ostatecznie CD Projekt zawiesił rozwój, powołując się na problemy z finansowaniem i przepływem pracy. Gra nigdy nie została oficjalnie anulowana z głośnym ogłoszeniem — po prostu zniknęła z widoku.

Z perspektywy czasu, Rise of the White Wolf mogło wprowadzić graczy Xbox do Geralta na lata przed tym, jak Wiedźmin 2 i 3 stały się kultowymi klasykami w gatunku. Zamiast tego, pozostało straconą szansą z złotej ery RPG na Xbox 360.

6. Lords of the Fallen

Którą grę Lords of the Fallen wolisz — tę wydaną w 2023 roku czy jej poprzedniczkę z 2014 roku? Czy wiesz, że początkowo miała być zupełnie inna — i żadna z tych gier nie była pierwotną wizją twórców?

Zanim Deck13 i CI Games ukończyli Lords of the Fallen (2014), pracowali nad inną wersją gry na Xbox 360. Jej wczesna koncepcja była mroczniejsza, bardziej liniową grą RPG akcji z silnym wpływem Dark Souls, ale z wyraźną europejską estetyką średniowiecza. Była rozwijana na wczesnej wersji Unreal Engine 3, koncentrując się na ciężkiej walce wręcz, wysokim poziomie trudności i głębokiej mitologii świata zbudowanej wokół upadłych bogów i wygnanych wojowników.

Jednak z powodu wewnętrznych nieporozumień i zmiany skali projektu, CI Games całkowicie porzuciło pierwotny kierunek, później restartując rozwój z nowym zespołem i skupieniem na nowoczesnych konsolach. Chociaż ostateczna gra zachowała tę samą nazwę, oryginalna wersja na Xbox 360 pozostała zapomnianym cieniem — projektem, który mógł stać się grą w stylu Soulslike, zanim ten gatunek stał się mainstreamowy.

7. Mortal Kombat X

Mortal Kombat X nigdy nie został oficjalnie wydany na Xbox 360, mimo że początkowo był zapowiedziany zarówno na Xbox 360, jak i PS3 — obok wersji na konsole nowej generacji w 2015 roku. Warner Bros. planowało wsparcie dla graczy poprzedniej generacji za pomocą uproszczonych portów, a rozwój powierzono High Voltage Software, znanemu z pracy nad portami i middleware.

Jednak w miarę jak wersje na Xbox One i PS4 przybierały kształt z wysokiej jakości grafiką, płynną integracją online i rozległymi arenami, wersja na Xbox 360 zaczęła znacząco odstawać. Problemy z wydajnością, wycięta zawartość i zauważalne obniżenie jakości grafiki sprawiły, że gra nie spełniała standardów wyznaczonych przez NetherRealm. Po miesiącach opóźnień i ciszy, WB oficjalnie anulowało wydania na Xbox 360 i PS3 w sierpniu 2015 roku, stwierdzając, że po prostu nie mogli doprowadzić tych wersji do poziomu oczekiwanego przez fanów.

Ostatecznie Mortal Kombat X stał się symbolem końca ery Xbox 360 — definitywnego zerwania z konsolami poprzedniej generacji.

8. Tom Clancy’s Rainbow 6: Patriots

Na swoje czasy, Tom Clancy’s Rainbow 6: Patriots miał być odważną, fabularną ewolucją serii Rainbow Six — ambitnym taktycznym shooterem z silnym moralnym podtekstem. Gra została zapowiedziana w 2011 roku na Xbox 360, PS3 i PC.

Patriots miało porzucić klasyczną formułę walki z terroryzmem na rzecz mroczniejszej, bardziej upolitycznionej historii. Gracze mieli stawić czoła nie bezimiennym wrogom, ale wewnętrznemu powstaniu zrodzonemu z upadku gospodarczego i radykalnej ideologii.

Zwiastun rozgrywki pokazywał graczy kontrolujących pojmanego wroga przywiązanego do kamizelki wybuchowej — demonstrując moralne napięcie, do którego dążyło Ubisoft. Jednak rozwój napotkał wyzwania: kluczowi członkowie zespołu opuścili projekt, nadchodziła nowa generacja konsol, a ogólny ton gry mógł być zbyt kontrowersyjny dla marki Ubisoft w tamtym czasie.

Ostatecznie Patriots został anulowany, a seria została przemyślana na nowo. Została zastąpiona przez Rainbow Six Siege — grę, która w pełni skupiła się na rozgrywce wieloosobowej i osiągnęła długoterminowy sukces. Jednak Patriots pozostaje fascynującym "co by było, gdyby" w historii Ubisoftu — momentem, kiedy Rainbow Six mógł zagłębić się w narracyjną głębię, zanim w pełni przyjął świat gier konkurencyjnych.

9. Legacy of Kain: Dead Sun

Jedną z najbardziej oczekiwanych gier przygodowych w serii Legacy of Kain miała być Legacy of Kain: Dead Sun, opracowywana na Xbox 360 (a także PS3, PS4 i PC). Gra była rozwijana przez Climax Studios pod kierownictwem kreatywnym Sama Barlowa — scenarzysty, który później zdobył sławę dzięki Her Story.

Dead Sun była osadzona w odległej przyszłości Nosgoth, wprowadzając nowych bohaterów: człowieka o imieniu Asher i wampira z podgatunku Saradin — niebieskoskórego pożeracza dusz. Oboje byli związani wspólnym przeznaczeniem i wezwani do zmiany biegu historii świata.

Rozwój rozpoczął się około 2009–2010 roku pod nadzorem Crystal Dynamics. Jednak po trzech latach pracy Square Enix anulowało projekt w 2012 roku, powołując się na problemy z fabułą i wątpliwości co do jego sukcesu komercyjnego. Mimo anulowania, Dead Sun zrodziło osobny spin-off multiplayerowy — Nosgoth, stworzony przez Psyonix jako gra free-to-play. Przetrwała ona do 2016 roku, po czym również została zamknięta.

Według byłych członków społeczności i wtajemniczonych, po anulowaniu Dead Sun, jego twórcy zostali związani surowymi umowami o zachowaniu poufności (NDA), co wyjaśnia niemal całkowity brak oficjalnych informacji.

Dziś Legacy of Kain: Dead Sun pozostaje jedną z najbardziej bolesnych straconych szans w serii — odważną próbą przemyślenia mitologii Kaina bez typowych paradoksów czasowych Soul Reaver, w nowym świecie z nowymi pomysłami. Ale ta historia nigdy nie miała szansy na życie.

10. Mad Max 

Gra Mad Max, oparta na filmie o tej samej nazwie, została po raz pierwszy zapowiedziana w 2013 roku z planami równoczesnego wydania na Xbox 360, PS3, Xbox One, PS4 i PC. Opracowywana przez Avalanche Studios, miała na celu stworzenie surowej gry w otwartym świecie inspirowanej uniwersum Fury Road, koncentrując się na przetrwaniu, walce pojazdów, personalizacji pojazdów i surowym krajobrazie pustynnym.

Jednak w miarę jak studio koncentrowało się na wysokiej jakości grafice i rosnących wymaganiach technicznych, wersje na Xbox 360 i PS3 stopniowo traciły na znaczeniu. W maju 2015 roku zostały oficjalnie anulowane z powodu ograniczeń sprzętowych i problemów z wydajnością.

W rezultacie, ostateczna wersja Mad Max została wydana tylko na Xbox One, PS4 i PC, otrzymując ogólnie pozytywne recenzje — szczególnie za atmosferę i angażującą mechanikę jazdy. Jednak dla właścicieli Xbox 360, anulowanie było stratą: mogła to być jedna z ostatnich dużych gier AAA na tej platformie.

Tak więc Mad Max stał się żywym przykładem tego, jak skok generacyjny między konsolami doprowadził do zaprzestania ambitnych projektów na starszym sprzęcie, pozostawiając Xbox 360 w tyle w ostatnich latach jego cyklu życia.

Oczywiście, to nie jest cała lista nieopublikowanych lub anulowanych gier na Xbox 360. Jednak są to niektóre z projektów, które mogły potencjalnie być rewolucyjne lub po prostu popularne na konsoli siódmej generacji, pozostając w pamięci fanów na lata i stając się nostalgicznymi.

Na szczęście, nie wszystkie te gry całkowicie zniknęły w zapomnienie: niektóre znalazły życie na nowszych systemach — dzięki przełomowej grafice i wydajności na lepszym sprzęcie. Mamy nadzieję, że pewnego dnia nawet w pełni anulowane projekty lub te w statusie "nieznanym" ujrzą światło dzienne i wypełnią tę lukę w branży gier.

Na którą nieopublikowaną grę na Xbox 360 najbardziej czekałeś lub wciąż chciałbyś ją zobaczyć w przyszłości? Podziel się swoimi przemyśleniami, wspomnieniami i teoriami: jak mogły wyglądać te projekty i jaką wartość mogłyby wnieść do świata gier?